Memur gündelik nasıl hesaplanır ?

Memur Gündelik Nasıl Hesaplanır? (Tarihçe, Yöntem, Güncel Kurallar ve Tartışmalar)

Giriş: Gündelik nedir, neden önemlidir?

Memur gündelik (yevmiye), kamu görevlisinin memuriyet mahalli dışındaki geçici görevlendirmelerinde yaptığı zorunlu harcamaları karşılamak için ödenen harcırah unsurudur. 1954’ten bu yana yürürlükte olan 6245 sayılı Harcırah Kanunu gündeliğin tanımını, kapsamını ve kimlere, hangi koşullarda ödeneceğini belirler. Günlük tutarın sayısal miktarı ise her yıl Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki H Cetveli ile ilan edilir. :contentReference[oaicite:0]{index=0}

Tarihsel arka plan: 1954’ten bugüne

10 Şubat 1954 tarihli 6245 sayılı Kanun, harcırahı dört başlıkta toplar: yol masrafı, gündelik, aile masrafı ve yer değiştirme masrafı. Zaman içinde Kanun metninde teknik güncellemeler yapılsa da sistemin omurgası değişmedi; her mali yılda gündelik tutarları H Cetveli ile yenilenir, “memuriyet mahalli” esası korunur ve geçici görevlerde gündelik, süre ve kadro/ek göstergeye göre farklılaşır. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

Güncel çerçeve: 2025 H Cetveli ne söylüyor?

2025 yılı için yayımlanan H Cetveli’ne göre yurt içi gündelikler, unvan/ek gösterge ya da aylık/kadro derecesi dikkate alınarak belirlenir. Örneğin; ek göstergesi 8000+ olanlarda 680 TL, 1–4. derecelerde 610 TL, 5–15. derecelerde 600 TL günlük tutarlar öngörülmüştür. Ayrıca H Cetveli dipnotları; konaklama bedeli hesabında 33/b kapsamında “gündeliğin %75 artırımlı tutarını”, 33/d kapsamında ise süreye göre “ilk 10 gün %60 artırımlı, sonraki 80 gün %50, müteakip 90 gün %40” esaslarını hatırlatır. :contentReference[oaicite:2]{index=2}

Temel kavramlar: Kimin, hangi durumda gündelik hakkı var?

Memuriyet mahalli dışı geçici görev: Gündeliğin doğduğu ana durum. Görev mahallindeki rutin ulaşım/harcamalar gündelik kapsamında değildir. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
H Cetveli sınıflandırması: Unvan/ek gösterge veya kadro derecesine göre değişen taban gündelik. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
Konaklama bedeli (belgeli): 33/b uyarınca “gündeliğin %75 artırımlı” tutarı dikkate alınarak hesaplanan üst sınır çerçevesinde ödenir. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Uzayan görevler: 33/d’ye göre ilk 10 gün +%60, 11–90 gün +%50, 91–180 gün +%40 esasları uygulanır. :contentReference[oaicite:6]{index=6}

Adım adım hesaplama: Pratik yöntem

Kadro/ek göstergeyi saptayın. Memurun ek göstergesi veya aylık/kadro derecesi, H Cetveli’ndeki günlük tutarı belirler. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
Temel gündeliği seçin. Örneğin 2025’te 5–15. derece için 600 TL. :contentReference[oaicite:8]{index=8}
Görev süresine bakın. Aynı yerde kesintisiz süren görevlendirmede ilk 10 gün için +%60, 11–90 gün için +%50, 91–180 gün için +%40 oranları uygulanır (33/d). :contentReference[oaicite:9]{index=9}
Konaklama belgesi varsa 33/b’ye göre üst sınır: “gündeliğin %75 artırımlı tutarı” dikkate alınır. (Bu ibare bir tavan hükmüdür; fiili bedel belge karşılığıdır.) :contentReference[oaicite:10]{index=10}
Memuriyet mahalli dışı şartını ve görevlendirmenin niteliğini (geçici/sürekli) kontrol edin; sürekli görev yolluğu farklı kurallara tabidir. :contentReference[oaicite:11]{index=11}

Örnek (2025): 5–15. derece bir memur, 3 günlük geçici görev

Veriler: H Cetveli yevmiye: 600 TL. Konaklama belgesi var, bir otelde kalıyor.

Gündelik: 3 gün × 600 TL = 1.800 TL (33/d süre artırımları kısa görevde gündelik için ayrıca dikkate alınabilir; görev/kurum uygulama talimatına göre işlem yapılır). :contentReference[oaicite:12]{index=12}
Konaklama üst sınırı: 600 TL’nin %75 artırımlı tutarı = 1.050 TL (günlük tavan). Belgeye dayalı konaklama bedeli bu tavanı aşamaz. :contentReference[oaicite:13]{index=13}

Not: Uygulamada kurum içi genelgeler ve iç kontrol prosedürleri, belge türleri ve ödeme kalemlerinin mahsubuna ilişkin ek ayrıntılar içerebilir; her zaman kurumunuzun güncel talimatını esas alın.

Vergi boyutu: Gündeliklerin gelir vergisi istisnası

6245’e tabi kamu kurumlarınca harcırah/yolluk olarak yapılan ödemeler, Gelir Vergisi Kanunu m.24 kapsamında istisnadır. Özel sektör için ise her yıl ilan edilen bir istisna tavanı bulunur; 01.01.2025–31.12.2025 döneminde yurt içi gündeliğin 686 TLlik kısmı gelir vergisinden istisnadır (bu tavanı aşan kısmın ücret sayılarak vergilendirilmesi gerekir). :contentReference[oaicite:14]{index=14}

Yurtdışı gündelikler: Ayrı karar ve ülke bazlı tutarlar

Yurtdışı geçici görevlerde gündelikler, ülke/para birimi bazında ayrı Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenir; birden fazla ülkeyi kapsayan görevlerde her ülke için kendi gündeliği uygulanır. Bu tutarlar da yıllık olarak güncellenir ve vergi istisnaları için teknikte farklı tablolar devreye girer. :contentReference[oaicite:15]{index=15}

Akademik ve pratik tartışmalar: Satın alma gücü, belge düzeni, etkinlik

Satın alma gücü ve piyasa fiyatları: Akademik yazında gündeliklerin reel değerinin ihale/konaklama piyasasındaki fiyat hareketlerine yetişip yetişmediği tartışılır; konaklama tavanlarının (33/b) büyükşehirlerdeki fiili fiyatları karşılamada yetersiz kalabildiği, bunun da kurum içi görevlendirme planlamasında verimsizlik yarattığı ileri sürülür. (Karşı argüman: mali disiplin ve standartlaşma.)
Belgeye dayalı ödeme ve suistimal riski: Harcırahın belgelendirilmesi, istisna/SGK uygulamalarında kanıt yükü önem taşır; belge standardının güçlendirilmesi ve e-fatura/e-belge entegrasyonu verimlilik önerileri arasındadır. :contentReference[oaicite:16]{index=16}
Vergi istisnasının ücret ikamesi riski: Özel sektörde gündelik/harcırahın ücretin yerine ikame edilmemesi, tavanı aşan kısımların doğru vergilendirilmesi, kayıt dışılığın önlenmesi gereği vurgulanır. :contentReference[oaicite:17]{index=17}

Sık karışan hususlar: Kısa hatırlatmalar

“Memuriyet mahalli” içi ulaşım/harcama gündelik kapsamı dışındadır; dışına çıkıldığında gündelik doğar. :contentReference[oaicite:18]{index=18}
Süre uzadıkça (aynı yerde kesintisiz görev) 33/d’deki oranlar devreye girer: ilk 10 gün +%60, sonraki 80 gün +%50, müteakip 90 gün +%40. :contentReference[oaicite:19]{index=19}
Konaklama belgeli ödenir; 33/b “gündeliğin %75 artırımlı” tutarını üst sınır kabul eder. :contentReference[oaicite:20]{index=20}
Arazi tazminatı (Madde 50) ayrı bir kalemdir; bazı saha görevlerinde gündelikle birlikte ödenebilir. :contentReference[oaicite:21]{index=21}

Son söz: Doğru hesaplama için üç ana anahtar

1) Derece/ek göstergeye göre H Cetveli tabanını doğru seçin. 2) 33/b ve 33/d hükümlerini (konaklama tavanı ve süreye göre artış) uygulayın. 3) Kurum içi talimat ve belge düzenini eksiksiz tamamlayın. Böylece hem kamu kaynaklarının etkin kullanımı hem de personelin fiili giderlerinin adil karşılanması sağlanır. :contentReference[oaicite:22]{index=22}

Kaynaklar

6245 sayılı Harcırah Kanunu (güncel metin ve temel hükümler). :contentReference[oaicite:23]{index=23}
2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki H Cetveli (yurt içi gündelikler, 33/b ve 33/d dipnotları, arazi tazminatı). :contentReference[oaicite:24]{index=24}
Gelir Vergisi m.24 çerçevesinde 2025 yurt içi gündelik vergi istisnası değerlendirmeleri. :contentReference[oaicite:25]{index=25}
Yurtdışı gündeliklerin dayanağı ve ülke bazlı uygulama çerçevesi. :contentReference[oaicite:26]{index=26}